W przeszłości tereny obecnej gminy były pokryte pierowtną i gęstą puszczą. Stanowiły one obszar pograniczny o który rywalizowały Polska i Ruś. Na podstawie umowy między Kazimierzem Wielkim a Bolesławem Jerzym II ziemie księcia Bolesława miały zostac włączone do Królestwa Polskiego po jego śmierci a miało to miejsce w 1340 roku. Jednakże dopiero w 1345 roku ziemie te zostały włączone do Polski( Ruś Czerwona z Przemyślem i Jarosławiem) po wygranej wojnie Kazimierza Wielkiego. Wtedy jednak na terenie gminy nie było żadnych ludzkich osiedli.

Aż do XVI wieku obszar dzisiejszej gminy był prawie bezludny. Za sprawą Adama Gorajskiego i jego braci w drugiej połowie XVI wieku zaczęto wycinać puszcze i zakładać tu osady. W 1578 roku założono Biłgoraj. Niedługo pózniej aktywną akcję kolonizacyjną rozpoczął Jan Zamoyski, tworząc podwaliny pod Ordynację Zamojską.

W XVII wieku w Biłgoraju i okolicach rozwinąło się sitarstwo. Gdyż były to tereny obfite w lasy i bagna dostarczające niezbędnych materiałów produkcyjnych. Dlatego Biłgoraj stał sie w XVIII wieku głównym producentem sita.

Duże zniszczenia powodowały liczne wojny. W 1648 najazd kozacki, w 1657 Siedmiogrodzki, w 1672 roku najazd tatarski, a także III wojna północna z początku XVIII wieku.

W 1772 roku władze austryjackie zagarnęły te tereny w ramach I zaboru Polski. Okolice Biłgoraja zostały włączone do Królestwa Galicji i Lotaryngii. Powstał wtedy cyrkuł zamojski a w nim dystrykt biłgorajski, od 1783 roku zlikwidowano dystrykt i pozostał tylko duży cyrkuł zamojski.

W 1809 roku wojska Księstwa Warszawskiego i wojska napoleońskie pokonały Austrię i obszary te przyłączono do Księstwa. Dzisiejsz gmina Biłgoraj znalazła się w składzie powiatu tarnogrodzkiego i departamentu lubelskiego.

Księstwo Warszawskie upadło wraz z Napoleonem w 1815 roku a ziemie te włączono do Królestwa Polskiego pod berłem cara. Biłgoraj znalazł się w ten sposób w granicach województwa lubelskiego, obwodu zamojskiego i powiatu tarnogrodzkiego.

W 1844 roku województwa zmieniono na gubernie a obwody na powiaty. Od tej pory ten teren należał do guberni lubelskiej i powiatu janowskiego.

Ważnym wydarzeniem po powstaniu styczniowym było utworzenie samorządów gmin wiejskich. Gminę tworzyły grunty włościańskie( chłopskie) jak i dworskie (folwarki). Cześciami składowymi były gromady (wsie) na czele z sołtysem. Organem uchwałodawczym było zebranie gminne, które wybierało wójta i ławników (zarząd gminny). Urzendem gminnym kierował pisarz gminny.

W 1867 roku przeprowadzono reformę podziału administracyjnego Królestwa. Utworzono wtedy powiat biłgorajski wraz z trzynastoma gminami. Wśród nich były: Kocudza, Sól i Puszcza Solska (siedziba początkowo była w Biłgoraju) między które podzielona była obecna gmina Biłgoraj. Część gminy znalazła się w granicach gminy Tereszpol w powiecie zamojskim.

W takim kształcie gminy powiatu biłgorajskiego istniały do 1912 roku. Wtedy do guberni chełmskiej włączono Biłgoraj i tereny na południe od niego. Z powiatu wyłączono gminy: Aleksandrów, Kocudza oraz część gminy: Huta Krzeszowska, Łukowa, Majdan Sopocki, Puszcza Solska i Sól, które włączono do powiatu janowskiego.

W 1914 roku wybuchła I pierwsza wojna światowa i rok póżniej wojska rosyjskie zostały wyparte z tych terenów, nastąpiła okupacja austro-węgierska trwająca do 1918 roku. W odrodzonej Polsce niewiele się zmieniło w podziałach administracyjnych. Granice gmin i powiatu biłgorajskiego pozostały bez zmian (powrócono do podziału administracyjnego z przed 1912 roku). Powstało za to województwo lubelskie wraz z powiatem Biłgoraj.

Teren obecnej gminy podzielony był między gminy: Puszcza Solska, Sól i Kocudza (powiat biłgorajski) i gminę Tereszpol w powiecie zamojskim.

W takim kształcie gmina przetrwała do 1939 roku. Pokojową egzystencje Polaków, Rusinów i Żydów przerwała II wojna światowa.

W skład gminy Biłgoraj wchodziły następujące miejscowości: Andrzejówka, Brodziaki, Bukowa, Ciosmy, Pszczelne,Cyncynopol, Dąbrowica, Zagrody Dąbrowieckie, Zagumie, Dereźnia Majdańska ,Dereżnia Zagrody, Dereżnia Solska, Dyle, Edwardów, Gromada, Hedwiżyn, Ignatówka, Kajetanówka, Korczów, Majdan Gromadzki, Nadrzecze, Nowy Bidaczów, Okrągłe, Podlesie, Rapy Dylańskie, Ratwica, Ruda Solska, Ruda Zagrody, Smólsko Duże, Smólsko Małe, Kolonia Sól, Bidaczów Stary, Bidaczów Nowy, Jachosze, Wola Duża, Wola Mała, Teodorówka, Wola Dereżniańska, Wolaniny, Żelebsko.

Obecnie gmina Biłgoraj składa się z następujących sołectw: Andrzejówka, Brodziaki, Bukowa, Dąbrowica, Dereżnia Solska, Dereznia Zagrody, Dyle, Gromada, Hedwiżyn, Ignatówka, Kajetanów, Korczów, Korytków Duży, Majdan Gromadzki, Nadrzecze, Nowy Bidaczów, Okrągłe, Rapy Dylańskie, Ruda Solska, Smólsko Małe, Smólsko Duże, Sól, Stary Bidaczów, Wola Dereżniańska, Wola Duża, Wola Mała, Wolaniny.

Pozostałe miejscowości to: Cyncynopol, Dereżnia Majdańska, Edwardów, Jachosze, Podlesie, Ratwica, Ruda-Zagrody, Teodorówka, Zagrody Dąbrowickie, Zagumie, Żelebsko.